مجله هنری ارس هنر و معماری
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
رمزگشایی از نقاشیهای سوررئال
مقدمه: فراسوی منطق و واقعیت
سوررئالیسم (فراواقعگرایی)، که در دهه ۱۹۲۰ میلادی سر برآورد، بیش از یک جنبش هنری، یک انقلاب فکری بود. هنرمندان سوررئال، برخلاف هنرمندان کلاسیک که به دنبال بازنمایی جهان ملموس بودند، هدف خود را نفوذ به دنیای پنهان ناخودآگاه و رویاها قرار دادند. آنها معتقد بودند که حقیقت برتر (Sur-reality) در تلاقی ذهن آگاه و ناخودآگاه نهفته است.
در این نقاشیها، دیگر خبری از نمادهای ثابت و مورد توافق عمومی دوران کلاسیک نیست؛ بلکه با جهانی از تصاویر غریب، منطقهای متناقض و فضاهای آشفته روبرو هستیم. کلید رمزگشایی از نقاشیهای سوررئال، درک زبان روانشناختی آنهاست.
خاستگاه سوررئالیسم: از فروید تا آندره برتون
بنیان فکری سوررئالیسم بر نظریات روانکاوی بنا نهاده شد. این جنبش، به صورت رسمی با انتشار مانیفست آندره برتون (۱۹۲۴) شکل گرفت.
تأثیر روانکاوی فروید
آندره برتون، شاعر و متفکر فرانسوی، شیفته آثار زیگموند فروید بود. فروید معتقد بود که رویاها «شاهراهی» به سوی ناخودآگاه هستند؛ جایی که امیال سرکوبشده، ترسها و خاطرات پنهان ما انباشته شدهاند. سوررئالیستها این ایده را پذیرفتند و تلاش کردند تا این محتوای ناخودآگاه را مستقیماً، بدون سانسور منطق یا اخلاق، به سطح بیاورند.
اتوماتیسم روانی: نگارش ناخودآگاه
یکی از روشهای اصلی سوررئالیستها برای دور زدن ذهن آگاه، استفاده از اتوماتیسم روانی بود. این روش شامل نوشتن یا طراحی بدون هیچگونه هدف قبلی یا کنترل منطقی است. هدف، رهاسازی کامل تخیل و ثبت آنچه در لحظه از ناخودآگاه سرازیر میشود، بود. این کار نقاشی را به یک ثبتکننده صرف تبدیل میکرد تا ذهنیت محض خود را منعکس کند.
ابزارهای خلق جهانهای سوررئال
هنرمندان سوررئال از تکنیکهای بصری خاصی استفاده میکردند تا منطق دنیای واقعی را مختل کرده و فضای رویا را شبیهسازی کنند.
منطق پارادوکس و ترکیب غیرمنتظره
سادهترین راه برای ایجاد فضای سوررئال، کنار هم قرار دادن اشیایی است که هیچ ارتباط منطقی با یکدیگر ندارند. رنه ماگریت و سالوادور دالی استاد این فن بودند:
-
تصویرسازی خوابگونه: خلق تصاویری با جزئیات دقیق و رئالیستی، اما با ترکیببندیهایی کاملاً غیرممکن و رویایی (مثلاً یک فیل با پاهای بلند و باریک که در آسمان راه میرود).
-
دگردیسی و تغییر مقیاس: تغییر اندازه اشیاء یا دفرمه کردن اشکال بدن انسان برای ایجاد حس اضطراب، شوک و غافلگیری. برای مثال، یک سیب بسیار بزرگ که تمام فضای یک اتاق را پر کرده است (ماگریت).
شیء یافتشده (Object Trouvé)
استفاده از اشیاء معمولی روزمره و تغییر کاربری یا ترکیب آنها به شکلی که معنای جدیدی بیابند. این کار، با ایجاد پارادوکس بین عملکرد آشنای شیء و معنای جدید آن، ذهن بیننده را وادار به تأمل میکرد.
نمادهای بصری کلیدی در نقاشیهای سوررئال
اگرچه سوررئالیسم نمادهای جهانی کلاسیک را رد میکند، اما برخی موتیفها به طور مکرر در آثار هنرمندان مختلف ظاهر میشوند که دارای اهمیت روانکاوانه هستند:
-
ساعتهای ذوبشده (سالوادور دالی): نماد نسبیت زمان و عدم اعتبار و فروپاشی زمان خطی در دنیای ناخودآگاه. همچنین میتواند اشارهای به اضطراب و ترس از گذر زمان باشد.
-
پنجره و در (رنه ماگریت): مرزی میان دنیای درونی و بیرونی. اغلب پنجرهها، به جای باز شدن به سمت بیرون، تصویری از داخل اتاق را نشان میدهند، که نماد تفکر درباره خودِ واقعیت و وهم است.
-
کشوها (دالی): کشوهای باز شده در بدن انسان نمادی از اسرار پنهان و ناخودآگاه فرد است که با باز شدن، محتوای پنهان ذهن را آشکار میکند.
-
قفس و میلهها: نماد حبس و محدودیت آزادیهای غریزی و سرکوبشده توسط جامعه یا ذهن آگاه.
نتیجهگیری: هنر، آینهای برای ناخودآگاه بیننده
رمزگشایی از نقاشیهای سوررئال، تلاشی برای یافتن “یک پاسخ صحیح” نیست. برخلاف نمادگرایی کلاسیک، که معنایی ثابت (مانند مار = گناه) داشت، هدف سوررئالیسم این است که پاسخ ناخودآگاه خودِ بیننده را برانگیزد.
نقاشیهای سوررئال مانند خود رویاها عمل میکنند؛ آنها با تصاویر شخصی، مخاطب را وادار به تداعی آزاد میکنند. وظیفه بیننده در مواجهه با آثار سوررئال این است که اجازه دهد منطق کنار رود و احساسات و ایدههای پنهان خود در مواجهه با این تصاویر غریب، فعال شوند. سوررئالیسم یک آینه است: آینهای که آنچه را که در اعماق ذهن شما پنهان است، منعکس میکند.
رمزنگاری در هنر: جستجوی پیامهای پنهان در آثار هنری
تحول هنر نقاشی از غارنشینی تا عصر دیجیتال
نقاشی و گرافیک، یک همزیستی زیبا
گرافیک و نقش آن در برندسازی و تبلیغات
هنرمندان مشهور نقاشی و گرافیک جهان
بهداد نوروزی
به این نویسنده امتیاز دهید و نظرات خود را برای او بنویسید.
معرفی
- پژوهشگر هنر، مدرس دورههای پژوهش محور
- فارغ التحصیل رشته پژوهش هنر، علاقهمند به هنرهای بصری و مدرن
- فعال در زمینه پژوهشی هنر، موسیقی و هنر کاربردی
**بهداد نوروزی** یک پژوهشگر هنر برجسته و مدرسی متعهد است که به طور تخصصی بر روشهای پژوهش محور تمرکز دارد. او فارغالتحصیل رشته پژوهش هنر است و تمرکز آکادمیک او عمدتاً در حوزههای جذاب هنرهای بصری و مدرن قرار دارد. علاوه بر این، او فعالانه در زمینههای پژوهشی نظریه هنر، موسیقی و هنرهای کاربردی مشارکت میکند. کار او پلی میان عمق نظری و آموزش عملی ایجاد میکند.
Author Information
Behdad Norouzi
Please rate this author and write your comments for him.
Introduction:
- Arts Researcher, Instructor of Research-Oriented Courses
- Graduate of the field of Arts Research, interested in Visual and Modern Arts
- Active in the research fields of Art, Music, and Applied Arts
**Behdad Norouzi** is an accomplished Arts Researcher and a dedicated Lecturer specializing in research-oriented methodologies. A graduate in Arts Research, his academic focus lies primarily in the captivating domains of Visual and Modern Arts. Furthermore, he actively contributes to the scholarly exploration of Art Theory, Music, and Applied Arts.
